Voor het kweken van kolen, ongeacht welke soort, zijn er eigenlijk 3 zaaimomenten. De werkwijze is nagenoeg gelijk, vandaar dat ik heb besloten hierover één pagina te schrijven, in plaats van heel vaak hetzelfde verhaal te vertellen. Binnen elke soort zijn er wel rassen die meer geschikt zijn voor zomer- of juist winterteelt.
Weeuwenteelt
Voor wie in het vroege voorjaar al wil kunnen oogsten en een kas heeft is de Weeuwenteelt een interessante mogelijkheid. Deze kweekmethode werd vroeger vooral voor bloemkool toegepast, maar is ook voor andere koolsoorten zeker een optie. Een groot voordeel is dat je nog geen last hebt van het koolwitje, dat pas vanaf april actief wordt. Een nadeel is echter een wat grotere kans op harteloosheid van de planten. Veel blad, maar geen kool. Dit kun je echter grotendeels voorkomen door te zorgen dat de planten genoeg kalk in de grond hebben, niet te droog komen te staan, en niet te koud, dus bij vorst afdekken met vliesdoek.
Bij de Weeuwenteelt zaai je in het najaar, tussen oktober en december. Let wel op dat je koolsoorten kiest die geschikt zijn voor de weeuwenteelt, een gewone bloemkool bijvoorbeeld zal het zeker niet redden. Wanneer je je zaailingen gaat verspenen, kies dan voor potten van 9 of 10 cm doorsnede minimaal, zodat zij hierin tot februari kunnen doorgroeien, en plaats deze in de kas/serre. Wanneer de planten te koud of te droog staan kan een groeistop optreden, dus regelmatig controleren en bij vorst dus met vliesdoeken afdekken. Na de vorst verwijder je het vliesdoek direct weer, de plantjes krijgen graag zoveel mogelijk lucht. Bij temperaturen boven de 5 graden zul je ook de kas moeten ventileren om meeldauw te voorkomen. In februari zullen dan je plantjes groot en sterk genoeg zijn om ze uit te planten op hun definitieve plekje, en in mei zul je kunnen oogsten.
Voorjaarsteelt
Bij voorjaarsteelt zaai je in het voorjaar, in februari of maart, in de kas, onder glas, of eventueel binnen in een niet verwarmde ruimte waar ze wel voldoende daglicht vangen. Gebruik ook hier weer minimaal P9 potjes om je zaailingen te verspenen. In april kunnen de plantjes dan naar buiten. Wacht met uitplanten tot ze sterk genoeg zijn en minstens 4 bladeren hebben (kiemblaadjes dus niet meegerekend). In juni of juli kun je oogsten.
Najaarsteelt
Bij najaarsteelt zaai je in april of mei, wel in een zaaibakje, maar gewoon lekker buiten. De zaailingen verspeen je weer naar P9 bakjes, en je plant ze uit naar hun definitieve plaats in juni, of wanneer ze minstens 4 echte bladeren hebben gevormd. Je zou dan vanaf oktober ongeveer kunnen oogsten, maar omdat het al wat kouder wordt, en de dagen korter, kan dit wat langer duren. Alleen broccoli, chinese kool en koolrabi moet je echt voor de eerste vorst oogsten, maar bijvoorbeeld boerenkool en spruiten worden er echt lekkerder op wanneer de vorst erover is geweest.
Bij zowel voorjaars- als najaarsteelt is het wel van belang om koolkragen te plaatsen tegen de koolvlieg die verzot is op de wortels van je planten. En insectengaas tegen de koolgalmug en de koolwitjes. Dit houdt ook meteen eventuele vogels weg, die ook verzot zijn op jonge koolplantjes.
Iets anders om rekening mee te houden is knolvoet, vooral bloemkool, broccoli en chinese kool zijn hier gevoelig voor. Dit kun je voorkomen door wisselteelt toe te passen, dus je kolen ieder jaar op een andere plaats te zetten, en pas op zijn vroegst 4 jaar later weer op dezelfde plaats. Ook helpt het om bij het uitplanten in ieder gat een stukje rabarber van ongeveer 2cm erbij te steken.
Omdat je kolen best eerst kunt voorzaaien in een zaaibakje ga je gewoon uit van het gegeven dat de zaaddikte ook ongeveer de zaaddiepte is. Duw de kleine frummeltjes dus niet te diep onder de grond. Bij het verspenen kun je ze eventueel al iets meer stevigheid geven door ze een heel klein beetje dieper in de grond te zetten, vooral bij de voorjaarsteelt waar de vroege zaailingen misschien iets zijn doorgeschoten op zoek naar voldoende licht. Je hoeft ze echter niet zoals bij tomaten helemaal tot de kiemblaadjes onder te stoppen.